Gulielmus Shakesperius

Gulielmus Shakesperius vel Shaksperius, vulgo William Shakespeare (Stratfordiae super Avonam in Anglia natus anno 1564; ibidem 1616 mortuus) fuit inclutus Angliae auctor tragoediarum comoediarumque necnon fabularum historicarum. Fuit et carminum compositor, histrio, theatri procurator. Opera eius exstantia, inter quae conlaborationes cum scriptoribus aliis, in duodequadraginta circiter ludis scaenicis, 154 carminibus vel sonettis, nonnullis poëmatibus generum variorum duobusque narrativis consistunt. Opus eius dramaticum tam Anglice quam permultis linguis conversum saepissime omnium scriptorum scaenicorum peragitur.

Domus Ioannis Shakesperii Stratfordiae super Avonam sita; ibi fortasse scriptor anno 1564 natus erit.

Vita et opus

Gulielmum, Ioannis Shakesperii mercatoris et Mariae Arden filium, die circiter 23 Aprilis 1564 natum esse constat: die enim 26 Aprilis Stratfordiae super Avonam (in qua urbe parentes habitabant) baptizatus est. Liberorum octo, is tertius natu fuit, filiorum autem primus. Scholam Regis Eduardi VI nuper renovatam frequentavisse censetur, fontibus carentibus. Annum duodevigesimum agens, licentia episcopatus Vigorniensis cito die 27 Novembris 1582 data, Annam Hathaway in matrimonium duxit, e qua nati sunt filiae duae, Susanna (baptizata die 26 Maii 1583; mortua die 11 Iulii 1649) et Iuditha (baptizata die 2 Februarii 1585; die 9 Februarii 1662 sepulta) filiusque unus, Hamnet, Iudithae geminus (baptizatus die 2 Februarii 1585; die 11 Augusti 1596 sepultus).

Quo anno Londinii pervenerit nescitur. Anno 1592 Robertus Greene comoedus eum sic vituperavit:

There is an upstart crow, beautified with our feathers, that with his tygers hart wrapt in a players hyde supposes he is as well able to bombast out a blanke verse as the best of you, and, being an absolute Iohannes fac totum, is in his owne conceit the onely Shake-scene in a countrey:

"Est novus corvus, nostris plumis ornatus, corde tigrino sub histrionis pelle celato, qui se tamquam optimi vestrum versús heroicos declamare posse praetendit: iste 'Iohannes fac totum' perfectus solus est ex omni natione, sicut ipse concipit, qui capax sit ad scaenam quassandam." Si haec verba recte interpretantur, Shakesperius, quem Greene amicique universitatum alumni plagiatorem nimis superbum censebant, iam fabulas scaenicas confecerat et docuerat. Quo indice cum aliis adhibito, anno 1592 vel antea Shakesperius hos ludos iam docuisse censetur, nomine auctoris nusquam publicato:

• The Two Gentlemen of Verona (ludus scaenicus Shakesperianus fortasse antiquissimus, anno incerto c. 1587/1591 doctus, anno 1598 a Francisco Meres Shakesperio attributus)
• Richard III (ludus die 20 Octobris 1597 registro chartariorum inscriptus, sed fortasse ante ludum King Edward III Marlovianum [1592] doctus)
• The first part of the Contention betwixt the Two Famous Houses of York and Lancaster, postea Henry VI part II (ante ludum The True Tragedy of Richard Duke of York doctus)
• The True Tragedy of Richard Duke of York, postea Henry VI part III (ante Robertum Greene mortuum die 3 Septembri 1592 doctus, si is re vera hunc ludum citaverit)
• Henry VI, postea Henry VI part I (ludus Harey vj, scil. "Henricus VI" die 3 Martii 1592 doctus teste Philippo Henslowe in ephemeride, nomine auctoris omisso)

Quibus ludis compositis Shakesperius se ad carmina scribenda applicavit. Anno 1593 epyllion Venus and Adonis divulgavit, opere graviori ("graver work") in praefatione promisso; quod opus anno insequenti titulo The Rape of Lucrece edidit. Carminibus ambobus iuveni amico Henrico Wriothesley duci Hantoniae a poëta dicatis, praefatio nomine huius sicut auctoris subsignatur. Eodem anno ludos tres docuit:

• Titus Andronicus (die 24 Ianuarii 1594 doctus, teste Philippo Henslowe, paulloque postea divulgatus, primus omnium ludorum a Shakesperio compositorum, sine nomine auctoris; Shakesperio teste Francisco Meres attributus)
• The Taming of the Shrew (anno fere 1594 doctus si idem sit ac ludus anonymus The Taming of a Shrew die 2 Maii 1594 registro chartariorum inscriptus)
• The Comedy of Errors (ludus die 28 Decembris 1594 ad Nativitatem celebrandam a tironibus Hospitii Grayensis actus)

Eodem anno conditus est grex histrionum novus nomine "Domino Camerario Servi" (The Lord Chamberlain's Servants), patrono domino camerario Henrico Carey, quorum Shakesperius socius fuit, eodem tempore scriptor merens. Ab hoc anno ludos suos fere omnes pro hoc grege composuit, et inter primos:

• A Midsummer Night's Dream (ludus fortasse 1594/1596 et pro certo ante 1598 teste Francisco Meres doctus, 1600 editus et auctore William Shakespeare adscriptus)
• Romeo and Juliet (fortasse 1595 doctus, 1597 editus et saepe reimpressus sine nomine auctoris)
• Love's Labour's Lost (fortasse 1595/1596 doctus, 1598 editus et recensore W. Shakespere adscriptus)
• Richard II (die 29 Augusti 1597 registro chartariorum inscriptus, eodem anno editus sine nomine auctoris, 1598 reimpressus et auctore William Shake-speare adscriptus)
• King John (ante mensem Septembrem 1598 teste Francisco Meres doctus)
• The Merchant of Venice (ante mensem Septembrem 1598 teste Francisco Meres doctus, 1600 editus et auctore William Shakespeare adscriptus)
• Henry IV part I (die 25 Februarii 1598 registro chartariorum inscriptus, eodem anno editus sine nomine auctoris sed teste Francisco Meres Shakesperio attributus, 1599 reimpressus et recensore W. Shakespere adscriptus)

Effigies q.d. Chandos, Shakesperium ut censetur depingens et temporibus ipsius confecta (Pinacotheca Effigierum Nationalis Londinii).

An partem ludi anonymi King Edward III scripserit ambiguitur; qui ludus anno 1596 editus "saepius per urbem Londinium actus est". Fortasse etiam partem brevem fabulae Sir Thomas More, ab aliis anno fere 1595 inceptae, conscripsit. Franciscus Meres anno 1598 in hypomnematibus suis, titulo "Palladis tamia" divulgatis, opera Shakesperiana usque eo doctis tam comica quam tragica enumeravit itaque iuxta scriptores Romanos aestimavit:

As Plautus and Seneca are accounted the best for comedy and tragedy among the Latines, so Shakespeare among the English is the most excellent in both kinds for the stage: for comedy witnes his Gentlemen of Verona, his Errors, his Love labors lost, his Love labours wonne, his Midsummers night dreame, & his Merchant of Venice; for tragedy his Richard the 2., Richard the 3., Henry the 4., King Iohn, Titus Andronicus and his Romeo and Iuliet:

"Sicut Plautus et Seneca inter Latinos optimos in comoediam et tragoediam, ita Shakesperius censetur inter Anglos excellentissimum esse ad scaenas ambas. Inter comoedias citandae sunt ... ; inter tragoedias ..." In hoc indice comprehenditur comoediam hodie deperditam Love's Labours Won.

Auctores ludi de reditu a Parnasso, a tironibus Cantabrigiensibus Collegii Iohannis annis 1599/1601 docti, famam Shakesperii scriptore tam scaenici quam de Venere et Adonide poëtae monstraverunt, qui per personam Gullio ridiculam, versuum stylo Shakesperiano compositorem, his verbis rettulerunt: "I'le worshipp sweet Mr. Shakspeare, and to honoure him will lay his Venus and Adonis under my pillowe, as wee reade of one—I do not well remember his name, but I'm sure he was a king—slept with Homer under his bed's heade:" "Dulcem dominum Shakesperium venerabor et ad eum adorandum Venerem et Adonidem suum sub pulvino collocabo, ita ut aliquis (cuius nominis haud bene memini, sed regem fuisse pro certo habeo) Homerum sub cubili posuerit."

Anno 1594, Shakesperius Londinii habitabat in paroecia S. Helenae iuxta Bishopsgate (sed et Stratfordiae super Avonam anno 1597 domum excelsiorem nomine New Place empsit). Mox in suburbium meridianum Southwark habitationem commutavit; ibi Domino Camerario Servi theatrum The Globe aedificare iusserunt, anno 1600 confectum, in quo Shakesperii aliorumque ludos agebant. Inter annos 1599 et 1602 ludos fere octo composuit:

• Much Ado About Nothing (anno 1600 editus et auctore William Shakespeare adscriptus, iam antea doctus)
• Julius Caesar (mense Septembri 1599 doctus)
• As You Like It (die 4 Augusti 1600 registro chartariorum inscriptus)
• Henry IV part II (1600 registro chartariorum inscriptus, eodem anno editus et auctore William Shakespeare adscriptus)
• Henry V (die 14 Augusti 1600 registro chartariorum inscriptus, eodem anno editus et bis reimpressus sine nomine auctoris)
• The Merry Wives of Windsor (die 18 Ianuarii 1602 registro chartariorum inscriptus, iam antea doctus)
• Hamlet (die 26 Iulii 1602 registro chartariorum inscriptus, iam antea doctus)
• Twelfth Night (die 2 Februarii 1602 doctus)

Shakesperius his annis histrio in eodem grege merens partes egit in ludis Beniamini Jonson Every Man in His Humour (1598) et Sejanus's Fall (1603). Eo fere anno in urbem reversus iuxta ecclesiam S. Pauli cathedralem habitavit. His annis pro eodem grege, iam sub patronatu regis Iacobi ipsius nomen The King's Servants gerente, ludos composuit:

• Troilus and Cressida (fortasse 1602 scriptus, 1609 editus)
• All's Well That Ends Well (fortasse 1604/1605 scriptus)
• Othello (die 1 Novembris 1604 doctus)
• Measure for Measure (die 26 Decembris 1604 doctus)
• Macbeth (annis 1603/1606 scriptus, mense Aprili 1611 teste Simone Forman doctus)
• King Lear (die 26 Decembris 1606 doctus)
• Antony and Cleopatra (mense Maio 1608 registro chartariorum inscriptus)
• Coriolanus (anno circiter 1608 scriptus)
• Pericles Prince of Tyre (a Shakesperio post alium quendam auctorem confectus; anno 1609 editus)
• Cymbeline (mense Aprili 1611 teste Simone Forman doctus)
• The Winter's Tale (die 11 Maii 1611 teste Simone Forman doctus)
• The Tempest (die 1 Novembris 1611 a Servis Regiis doctus, praesente Iacobo I rege)

Anno 1609, series sonettorum centum quinquaginta et quattuor celeberrimorum divulgata est (quorum duo iam anno 1599 edita erant), titulo Shake-speares Sonnets. Thomas Thorpe editor huius libri, qui ipse inscriptionem cuidam Mr. W. H. dicatam praemisit, ibi Shakesperium our ever-living poet ("vatem nostrum semper viventem" vel "immortalem") nuncupavit. Eodem fere anno Shakesperius comoediographus ("Terentius Anglicus") a Ioanne Davies Herefordiensi laudatur in epigrammate "To Our English Terence, Mr. Will: Shake-speare".

Post The Tempest alios ludos nullos singulus composuit. Duos vero confecit adiuvante amico Ioannes Fletcher, qui successor Shakesperii scriptor Servorum Regiorum meruerit:

• Henry VIII (die 29 Iunii 1613 iamque antea doctus)
• The Two Noble Kinsmen (1613/1614 doctus)

Monumentum Shakesperii anno circiter 1620 Stratfordiae super Avonam in ecclesia Sanctae Trinitatis erectum, in quo videtur simulacrum a Gerardo Johnson sculptum.

Shakesperius testamentum suum inscribendum curavit die 25 Martii 1616; paullo postea, die 23 Aprilis 1616, mortem obiit.

Exstant fere tres effigies quae Shakesperium aut viventem aut nuper mortuum depingunt, quorum una chalcographica, a Martino Droeshout exarata, in titulo editionis in folio 1623 imprimitur (vide imaginem nostram); altera est illud simulacrum a Gerardo Johnson pro monumento Shakesperiano sculptum anno circiter 1620 Stratfordiae super Avonam in ecclesia Sanctae Trinitatis erecto; tertia (sed sive imago Shakesperii sive alii cuiusdam sit ambiguitur) est effigies q.d. Chandos, scilicet tabula picta anonyma saeculo septimo decimo ineunte confecta, hodie in Pinacotheca Effigierum Nationali Londinii ostentata.

Fama et fortuna

Opera Shakesperii scaenica fere omnia post mortem in editionem in folio primam anno 1623 congessa sunt, praefato Beniamini Jonson aemuli et amici carmine cuius titulus fuit "To the memory of my beloved, the author, Mr. William Shakespeare." Ibi de fama Shakesperiana etiam futura cantat, He was not of an age, but for all time ("non unius tantum aevi sed in aeternum fuit"), porro autem:

Thou art a moniment without a tombe

And art alive still while thy booke doth live

And we have wits to read and praise to give:

"Monumentum es sine sepulchro; vivis dum liber tuus vivit, dum ingenium ad lecturam habemus et laudes ad obsequendum." Laudes autem de arte et eruditione poëtae paucas profert Jonson, qui eodem carmine eum small Latin and less Greek ("pauca Latine, pauciora Graece") intellexisse admittit. Idem in dialogo suo de poësi cum Gulielmo Drummond, anno 1619 habito, praetendit Shakesperium wanted art and sometimes sense, scilicet "artem et interdum rationem carere", exemplo e fabula The Winter's Tale adducto. Scriptores saeculi septimi decimi aliqui, e.g. Thomas Rymer, Shakesperium obiurgaverunt tanquam generum comoediae et tragoediae confunditorem praeceptorumque de unitatibus dramaticis classicorum ignarum (ob tales indices Ioannes Fletcher ipseque Jonson praelati sunt); sed Ioannes Dryden se Jonson admirare confessus est, Shakesperium amare. Saeculo duodevicensimo exeunte, poëta ab eruditis magis magisque laudatur, et imprimis a Samuele Johnson, qui opera Shakesperii supra omnia alia in Dictionary of the English Language citavit editionemque Shakesperianam eruditam anno 1765 curavit. Eodem aevo Voltarius scriptor Francogallicus poëtam Anglicam laudavit.

Aevo Romantico Shakesperius admirationem scriptorum tam Europaeorum quam Britannorum meruit, inter quos enumerandi sunt Samuel Taylor Coleridge, Ioannes Wolfgang Goethe, Stendhal, Victor Hugo. Anno 1840 Thomas Carlyle de "Shakesperio rege" scripsit "qui everti non potest" (King Shakespeare . . . indestructible). Saeculis igitur undevicensimo et vicensimo, ludi Shakesperiani saepissime et locupletissime in scaenis Anglicis visi sunt et in aliis linguis multis conversi. Musici ex fabulis poëtae excitati sunt. Notandi sunt Ambrosius Thomas Francicus, qui operam laudatissimam Hamlet creavit (e versione ludi Hamlet quam Alexander Dumas cum Paulo Meurice conscripserat tractam), et praesertim Iosephus Verdi Italus qui duas operas e ludis Shakesperianis convertit, scilicet Otello et Falstaff (haec praecipue e The Merry Wives of Windsor trahitur). Demetrius Sostakovic ludum Macbeth, mutatis et tempore et loco, in operam convertit titulo Леди Макбет Мценского уезда (scilicet 'Domina Macbeth pagi Mcensk'). Pictores Henricus Fuseli, Iosue Reynolds, Angelica Kauffmann et Iosephus Wright Derbiensis (cum aliis) pro Pinacothecam Shakesperianam Boydell scenas dramaticas in tabulis pictis recreaverunt. Alii multi e fabulis poëtae tabulas creaverunt, inter quos Eduardus Manet, Ricardus Dadd, Carolus Theodorus de Piloty. Saeculo XX pelliculae permultae ludos Shakesperianos aut fidelius repraesentantur aut liberius recreantur. Iam anno 1908 pellicula The Taming of the Shrew docta est (rursus anno 1967). Pellicula The Tempest anno 1979 a Theoderico Jarman docta est; ex eodem ludo liberissime interpretato Prospero's Books anno 1991 a Petro Greenaway tracta est.

Ita personae Shakesperianae artifices aliorum generum inspiraverunt. Heroës tragici Hamlet, Othello, Lear rex et Macbeth amantesque Romeo et Juliet necnon eques comicus Ioannes Falstaff, iam tempore poëtae celeberrimus, hi omnes saepissime postea in picturis recreantur atque recentius in pelliculis, sed etiam in nominibus rerum astronomicarum et in taxinomia animalium plantarumque memorantur. De quibusdam novae fabulae confectae sunt, sicut Thomae Stoppard Rosencrantz and Guildenstern Are Dead (haec personas minores ludi Hamlet ostentat), Gerardi Hauptmann Hamlet in Wittenberg, Caroli Gutzkow fabula eiusdem tituli.

Ludi Shakesperiani multoties in alias linguas conversae sunt, interpretibus interdum celebris. Transtulerunt exempli gratia Francogallice Alexander Dumas, Franciscus Victor Hugo, Marcellus Schwob, Andreas Gide, Iulius Supervielle, Ivo Bonnefoy; Hebraice Abrahamus Shlonsky; Hungarice Alexander Petöfi; Italiane Henricus Boito, Marius Praz; Lusitanice Theophilus Braga, Carolus Albertus Nunes; Russice Boris Pasternak, Samuel Maršak; Suecice Carolus Augustus Hagberg; Theodisce Ioannes Henricus Voß, Fridericus Schiller, Augustus Gulielmus de Schlegel, Ludovicus et Dorothea Tieck, Stephanus George.

Vide etiam

• Pinacotheca Shakesperiana Boydell
• Shakesperius Latinus

Nexus externi

• Index editionum Shakesperianarum apud gutenberg.org legendarum
• Open Source Shakespeare, opera omnia cum subsidiis, apud www.opensourceshakespeare.org
• Open Shakespeare, opera cum subsidiis, apud openshakespeare.org
• Opera omnia Shakesperiana apud Institutum Technologiae Massachusettense
• Mr. William Shakespeare and the Internet, apud shakespeare.palomar.edu
• Editiones in quarto apud Bibliothecam Britannicam
• Editiones in folio apud Universitatem Miami
• Editiones in folio apud Universitatem Victoriae
• Situs Bibliothecae Shakesperianae Folger
• World Shakespeare Bibliography (situs venalis)

Bibliographia

Encyclopaedica

• Braunmuller, A., et Michael Hattaway. The Cambridge Companion to English Renaissance Drama, Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0521386624.
• de Grazia, Margreta; Wells, Stanley (2001), The Cambridge Companion to Shakespeare, Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0521650941.
• Taylor, Gary. 1987. William Shakespeare: A Textual Companion, Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198129149.
• Wells, Stanley, et Lena Cowen Orlin, eds. 2003. Shakespeare: An Oxford Guide. Oxoniae Oxford University Press. ISBN 0199245223.
• Wells, Stanley; Stanton, Sarah, The Cambridge Companion to Shakespeare on Stage, Cantabrigiae Cambridge University Press. ISBN 052179711X.

Editiones operum

• Wells, Stanley; Taylor, Gary; Jowett, John et al., eds. (2005), The Oxford Shakespeare: The Complete Works (2a ed.), Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0199267170.

Biographica

• Ackroyd, Peter (2006), Shakespeare: The Biography, Londinii: Vintage. ISBN 9780749386559.
• Bate, Jonathan (2008), Soul of the Age: The Life, Mind and World of William Shakespeare. Londinii: Penguin. ISBN 978-0-670-91482-1.
• Bentley, G. E. (1961), Shakespeare: A Biographical Handbook, New Haven: Yale University Press, ISBN 0313250421.
• Chambers, E. K. (1930), William Shakespeare: A Study of Facts and Problems, 2 vols., Oxford: Clarendon Press, ISBN 0198117744.
• Samuel Schoenbaum, William Shakespeare: A Compact Documentary Life. Oxonii: Clarendon Press, 1987.
• Schoenbaum, Samuel. [[1991]. Shakespeare's Lives, Oxoniae: Oxford University Press, ISBN 0198186185.
• Wells, Stanley. 1997. Shakespeare: A Life in Drama. Novi Eboraci: W. W. Norton. ISBN 0393315622.

Philologica et critica

• Bradley, A. C. 1991/ Shakespearean Tragedy: Lectures on Hamlet, Othello, King Lear and Macbeth, Londinii: Penguin. ISBN 0140530193.
• Clemen, Wolfgang. 2005b. Shakespeare's Imagery. Londinii: Routledge, ISBN 0415352800.
• Clemen, Wolfgang. 1987. Shakespeare's Soliloquies. Londiniin: Routledge, ISBN 0415352770.
• Dillon, Janette. 2007. The Cambridge Introduction to Shakespeare's Tragedies. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0521858178.
• Dutton, Richard; Howard, Jean. 2003. A Companion to Shakespeare's Works: The Histories, Oxford: Blackwell. ISBN 0631226338.
• Edwards, Philip; Ewbank, Inga-Stina; Hunter, G. K., eds. 2004. Shakespeare's Styles: Essays in Honour of Kenneth Muir, Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0521616948.
• McDonald, Russ. 2006. Shakespeare's Late Style. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0521820685.
• Muir, Kenneth. 2005. Shakespeare's Tragic Sequence, Londinii: Routledge, ISBN 0415353254
• Schanzer, Ernest. 1963. The Problem Plays of Shakespeare, Londinii: Routledge and Kegan Paul. ISBN 041535305X.

Theatrica

• Boas, F. S. 1896. Shakspere and His Predecessors, Novi Eboraci: Charles Scribner's Sons
• Chambers, E. K. 1923. The Elizabethan Stage, Oxoniae: Clarendon Press, ISBN 0198115113.
• Farley-Hills, David. 1990. Shakespeare and the Rival Playwrights, 1600–06, Londinii: Routledge. ISBN 0415040507.
• Meagher, John C. 2003. Pursuing Shakespeare's Dramaturgy: Some Contexts, Resources, and Strategies in his Playmaking, Nova Caesarea: Fairleigh Dickinson University Press. ISBN 0838639933.
• Nagler, A. M. 1958. Shakespeare's Stage, New Haven, CT: Yale University Press, ISBN 0300026897.
• Ribner, Irving. 2005. The English History Play in the Age of Shakespeare, London: Routledge, ISBN 0415353149.

Specialia

• Baldwin, T. W. 1944. William Shakspere's Small Latine & Lesse Greek, Urbana, Ill: University of Illinois Press.
• Bowers, Fredson. 1955. On Editing Shakespeare and the Elizabethan Dramatists, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Cercignani, Fausto. 1981. Shakespeare's Works and Elizabethan Pronunciation, Oxford: Clarendon Press.
• Gibson, H. N. 2005. The Shakespeare Claimants: A Critical Survey of the Four Principal Theories Concerning the Authorship of the Shakespearean Plays, London: Routledge, ISBN 0415352908.
• Kermode, Frank. 2004. The Age of Shakespeare. Londinii: Weidenfeld & Nicholson, ISBN 029784881X.
• Knutson, Roslyn. 2001. Playing Companies and Commerce in Shakespeare's Time, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0521772427.
• Maguire, Laurie E. 1996. Shakespearean Suspect Texts: The "Bad" Quartos and Their Contexts, Cantabrigiae: Cambridge University Press, ISBN 0521473640.
• McMichael, George; Glenn, Edgar M. 1962. Shakespeare and his Rivals: A Casebook on the Authorship Controversy. Novi Eboraci: Odyssey Press.
• Milward, Peter. 1973. Shakespeare's Religious Background. Sicagi: Loyola University Press, ISBN 0829405089.
• Pollard, Alfred W. 1909. Shakespeare Quartos and Folios: A Study in the Bibliography of Shakespeare's Plays, 1594–1685, Londinii: Methuen.
• Vickers, Brian. 2002., Shakespeare, Co-Author: A Historical Study of Five Collaborative Plays, Oxoniae: Oxford University Press, ISBN 0199256535.
• Wilson, Richard. 2004 Secret Shakespeare: Studies in Theatre, Religion and Resistance, Manchester: Manchester University Press, ISBN 0719070244.

De fama et fortuna

• Greenblatt, Stephen. 2005. Will in the World: How Shakespeare Became Shakespeare, London: Pimlico, ISBN 0712600981.
• Sawyer, Robert. 2003. Victorian Appropriations of Shakespeare, New Jersey: Fairleigh Dickinson University Press, ISBN 0-8386-3970-4.
• Taylor, Gary. 1990. Reinventing Shakespeare: A Cultural History from the Restoration to the Present, London: Hogarth Press, ISBN 0701208880.

Aliae encyclopaediae

• Lee, Sidney, "Shakespeare, William (1564-1616)" in Dictionary of National Biography vol. 51 (1897) pp. 348-397.
• Chambers, E. K., "Shakespeare, William" in Encyclopaedia Britannica. 11a ed. (Sicagi, 1911) html djvu vol. 24.
• Holland, Peter, "Shakespeare, William (1564–1616)" in Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press, 2004) situs venalis

Ludi scaenici Gulielmi Shakesperii

	Signatura Shakesperii
A Midsummer Night's Dream  · All's Well That Ends Well  · Antony and Cleopatra  · As You Like It  · Coriolanus  · Cymbeline  · Hamlet  · Henry IV part I  · Henry IV part II  · Henry V  · Henry VI part I  · Henry VI part II  · Henry VI part III  · Henry VIII  · Julius Caesar  · King John  · King Lear  · Love's Labour's Lost  · Macbeth  · Measure for Measure  · Much Ado About Nothing  · Othello  · Pericles Prince of Tyre  · Richard II  · Richard III  · Romeo and Juliet  · The Comedy of Errors  · The Merchant of Venice  · The Merry Wives of Windsor  · The Taming of the Shrew  · The Tempest  · The Two Gentlemen of Verona  · The Winter's Tale  · Timon of Athens  · Titus Andronicus  · Troilus and Cressida  · Twelfth Night Auctore incerto vel auctoribus pluribus: King Edward III  · Sir Thomas More  · The Two Noble Kinsmen Capsae cognatae: Scriptores scaenici Renascentiae Anglici

Scriptores scaenici Anglici: aevum litterarum renascentium