Quantum redactiones paginae "Gas" differant

E Vicipaedia
Content deleted Content added
SieBot (disputatio | conlationes)
m bot addit: mr:वायू
EmausBot (disputatio | conlationes)
Linea 99: Linea 99:
[[szl:Goz]]
[[szl:Goz]]
[[ta:வளிமம்]]
[[ta:வளிமம்]]
[[te:వాయువు (భౌతిక శాస్త్రం)]]
[[th:แก๊ส]]
[[th:แก๊ส]]
[[tr:Gaz]]
[[tr:Gaz]]

Emendatio ex 21:34, 5 Decembris 2010

Particula phasis gas (atomi, moleculae, vel ionta) libere moventur, applicato campo electrico absente.

Gas (indecl. n.),[1] gas (-is n.),[2] gasum (-i, n.),[3] aut gasium (-i, n.)[4] est unus ex tribus statibus materiae classicis. Prope zerum absolutum, quaelibet res corporea exsistit ut solidus. Calore ad eam addita, in liquidum circa suum punctum dissolutionis (Anglice: melting point) dissolvitur (vide commutationem phasis), in gas circa suum punctum fervoris fervet, et, si satis calor addatur, statum plasmaticum intrat, quo sua electrona tam energetica fiunt quam ea atomos parentes ex gas relinquunt.

Gas purum in atomis singulis consistere potest (e.g., gas nobile, aut gas atomicum sicut neon), in moleculis elementariis ex uno atomi genere genitis (e.g., oxygenium), vel in moleculis compositis ex variis atomis genitis (e.g., carbonii dioxidum). Mixtura gaseosa continere potest varia gasa pura, sicut aer. Quid gas a liquidis solidisque distinguit est magna singularum gas particularum separatio, quae gas sine colore observatoribus humanis caecum plerumque facit.

Gas etiam dicitur de materiis ipsis, quae temperaturis ambientibus statum gasosum ostendunt.

Distinctio inter gas et liquidum dependet ab existentia lineae transitionis, quae desinit in punctum criticum. Super punctum criticum, gas fluidum supercriticum fit.

Etymologia

Gas est vocabulum ab Ioanne Baptista van Helmont inventum, qui libro Ortus Medicinae inscripto scripsit: “Ideo paradoxi licentia, in nominis egestate, halitum illum Gas vocavi, non longe a Chao veterum secretum”.[5] Cur gas <g> littera usus scripserit, ex eo pendet, quia <χ>, prima consonans vocabuli Graeci [[Chaos|χάος]], non aliter enuntiatur quam <g> Batava.

Notae

  1. De gas Hydrogenii Arseniati Natura et Indole, Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingesis. Volumen XVI.
  2. "Nova analysis aquarum Medeviensium: Vetus sive insimus fons" (1800) auctore Jacobo Berzelio: "In temperatura +17º volumen gasium dimensum fuit 6,5 pollicum cubicorum decimalium pro quoque cantharo." et "Gas hydr. sulph. & gas acidi carbonici ad æqualia volumina commixta & eidem experimento subjecta, ab aqua calcarea, uno p. c. relicto,. absorbebantur." et caeterae similes.
  3. Vox Latina; Davidis Morgan et Patricii Oeni Neo-Latin Lexicon (2018).
  4. PONS Wörterbuch des neuen Lateins: Deutsch-Latein [editio Theodisca Lexici recentis Latinitatis] (Klett. ISBN 3-12-517522-4)
  5. Ioannes Baptista van Helmont, Ortus Medicinæ (1652), p.59a (Libri Google)

Haec stipula ad physicam spectat. Amplifica, si potes!