Physica statistica

Physica statistica sinit proprietates macroscopicas calculari ex proprietatibus microscopicis, sicut diffusione atomorum per crystallum mostrata, ubi moleculae iuxta declivatem concentrationis gradiuntur, legi Fickianae hic obtemperantes.

Physica statistica est studium physico-mathematicum quod praesertim ingenia physica ex perspectiva statistica investigat. Physicae thermodynamicae (theoriae caloris mechanicae) fundamenta dat, entropiam alteramque legem thermodynamicam explanans. Prodigia macroscopica enim explanare potuit per symmetrias, legesque conservationis quae confusionem atomorum statisticam supersunt.

Fundamenta

Axioma fundamentale huius scientiae est:

Omnem microstatum eadem probabilitate fieri.

Microstatus est status systematis specificatus ab unicis coordinatis omnium atomorum participantium. Macrostatus autem specificatur a solis coordinatis macroscopicis, sicut pressione, temperatura, magnetizatione, compositione, densitate, et similibus. Cuique macrostatui enim multis microstatibus correspondentibus, secundum axioma fundamentale, macrostatus maximae probabilitatis erit ille cui numerus maior microstatuum correspondat.

Ludovicus Boltzmann demonstravit hos macrostatús maxime probabiles, cui maximus microstatús numerus W est, esse eos qui entropiam in maximam facerent, iuxta omnes exteras condiciones in systema inpositas, quia

$\;S=k\ln W$

et S maximum attineret semper cum W maximum attineret; et vice versa.

Huic formulae, quae nexum fundamentalem inter physicam statisticam et thermodynamicam dat, Boltzmann formam logarithmicam deduxit quia ea ita definita eandem quantitatem ac entropiam thermodynamicam daret (ubi entropiam duorum systematum $S_{1+2}=S_{1}+S_{2}$ additivam esse oportet).

Entropia et energia interna

Entropia S(E,V,N) maxime utilis est ad statum aequilibrii inveniendum sola cum omnia extensiva systematis parametra fixantur, sicut summa energia interna E, volumen V, et numerus variarum particularum N. Aequivalentur, summa energia interna E(S,V,N) valet quia, cum entropia maximum valorem caperetur, energia tamen mimum semper attingit.

Energiae liberae variorum generum

Condiciones autem experimentales saepe aliter sunt quia dum aequilibrium statuitur in laboratorio pressio p, non volumen V, fixatur; temepratura T, non energia E; et numerus N molecularum in lagoena variat, quamquam potentiale chemicum $\mu$ fixatur.

Quamobrem variae energiae liberae, quae minimum iuxta has condiciones impositas capiunt, per transformationes Legandreanas definiuntur:

• Energia libera cannonica: $F(T,V,N)=E(S,V,N)-TS$ ubi $T$ loco $S$ fixatur;
• Energia libera Gibbs: $G(T,P,N)=E(S,V,N)-TS+PV$ ubi $T,P$ loco $S,V$ fixantur;
• Energia libera macrocannonica $\Psi (T,V,\mu )=E(S,V,N)-TS-\mu N$ ubi $T,\mu$ loco $S,N$ fixantur.

Collectiones

Physici praecipue tres collectiones statisticas definiunt quibus proprietates systematum thermodynamicorum calculari possunt, ex proprietatibus molecularum sive atomorum.

• Collectio microcannonica ubi $E,V{\text{ et }}N$ fixantur
• Collectio cannonica ubi $T,V{\text{ et }}N$ fixantur
• Collectio macrocannonica ubi $T,V{\text{ et }}\mu$ fixantur

Collectio microcannonica utilis est ad multa theorema statistica demonstranda. Physici autem plerumque adhibent collectionem cannonicam ad res physicas calculandas, nisi cum de problematis quanticis tractandum est, ubi tunc oportet propter continuam particularum creationem et destructionem collectione macrocanonnica uti.

Tabula monstrans omnes collectiones adhibitae in physica statistica	Collectiones :
	Microcannonica	Cannonica	Macrocannonica
Variabiles fixae	E, N, V o B	T, N, V o B	T, μ, V o B
Functio microscopica	Numerus microstatus $\;W$	Functio partitionis cannonica $Z=\sum _{k}e^{-\beta E_{k}}$	Functio partitionis macrocannonica $\Psi \ =\ \sum _{k}e^{-\beta (E_{k}-\mu N_{k})}$
Functio macroscopica	$S\ =\ k_{B}\ \ln W$	$F\ =\ -\ k_{B}T\ \ln Z$	$F-G=-pV=-\ k_{B}T\ln \Psi$

Haec stipula ad physicam spectat. Amplifica, si potes!