Publius Petronius Niger

Publius Petronius Niger est nomen consulis Romani saeculi 1 p.C.n. scriptorisque librorum Satyricon notissimorum. De praenomine et cognomine diutius nihil certi noramus, sed nuper res clarior apparuit.

Vita

Leo Genn in pellicula Quo vadis anni 1951 Petronium agit.

Petronius anno 60 aut 61 amicus Neronis factus est et "arbiter elegantiae" domus Caesarum. Anno 62 mensibus Iulii et Augusti cum Quinto Manlio Anchario Tarquitio Saturnino consul suffectus creatus est. Anno 65 in coniuratione Pisonis accusatus est: Gaius Ofonius Tigellinus praefectus praetorio eum cecidit, Petronius sui ipsius manu mortem quaesivit.

Iudicium Taciti

C. Petronio, ut scribit Tacitus (Annalibus 16.18), "dies per somnum, nox officiis et oblectamentis vitae transigebatur; utque alios industria, ita hunc ignavia ad famam protulerat, habebaturque non ganeo et profligator, ut plerique sua haurientium, sed erudito luxu. ac dicta factaque eius quanto solutiora et quandam sui neglegentiam praeferentia, tanto gratius in speciem simplicitatis accipiebantur. proconsul tamen Bithyniae et mox consul vigentem se ac parem negotiis ostendit. dein revolutus ad vitia seu vitiorum imitatione inter paucos familiarium Neroni adsumptus est, elegantiae arbiter, dum nihil amoenum et molle adfluentia putat, nisi quod ei Petronius adprobavisset. unde invidia Tigellini quasi adversus aemulum et scientia voluptatum potiorem. ergo crudelitatem principis, cui ceterae libidines cedebant, adgreditur, amicitiam Scaevini Petronio obiectans, corrupto ad indicium servo ademptaque defensione et maiore parte familiae in vincla rapta. Forte illis diebus Campaniam petiverat Caesar, et Cumas usque progressus Petronius illic attinebatur; nec tulit ultra timoris aut spei moras. neque tamen praeceps vitam expulit, sed incisas venas, ut libitum, obligatas aperire rursum et adloqui amicos, non per seria aut quibus gloriam constantiae peteret. audiebatque referentis nihil de immortalitate animae et sapientium placitis, sed levia carmina et facilis versus. servorum alios largitione, quosdam verberibus adfecit. iniit epulas, somno indulsit, ut quamquam coacta mors fortuitae similis esset. ne codicillis quidem, quod plerique pereuntium, Neronem aut Tigellinum aut quem alium potentium adulatus est, sed flagitia principis sub nominibus exoletorum feminarumque et novitatem cuiusque stupri perscripsit atque obsignata misit Neroni. fregitque anulum ne mox usui esset ad facienda pericula." Hoc modo C. Petronius coactus est vim sibi inferre anno 66.

Frontispicium editionis Satyricon anno 1709 a Petro Burmanno curatae

Scriptor

Secundum libros manu scriptos operis cui titulus est Satyrica, hoc opus conscripsit T. Petronius Arbiter. De vita illius nihil cognovimus, nisi (ut censent plurimi eruditi) idem fuit ac arbiter elegantiae imperatoris Neronis. Carmina et fragmenta alia "Petronio" adscribuntur, inter quae Foeda est in coitu et brevis voluptas.

In litteris posterioribus

Petronius ut persona magni momenti in mythistoriam Henrici Sienkiewicz Quo vadis inductus est. Homo aestheticus ibi describitur qui inter bonum et malum quid intersit oblitus sit dum tantum decorum et foedum respicit. Liber ultimo capitulo morte Petronii coronatur qui usque ad finem Christianus fieri noluit quamquam ob amicitiam sororis filii Marci Vinicii qui sese converterat gratia apud Neronem ad eorum salutem frustra uti voluit. Moriturus voluntarie epistulam elegantem quidem sed contemptus plenam Neroni scribit, deinde animam expspirat una cum concubina serva Anacreontis carmen audiens. Henricus de Montherlant, quem illa mythistoria octo annos natum delectarat atque postea praefationem versioni Francogallicae composuit, scribebat Petronium quem amabat atque in animo retinebat non a Tacito descriptum sed a Sienkiewicz creatum esse. In pellicula anni 1951 Leo Glenn personam Petronii agebat.

Plura legere si cupis

• Carine Barbafieri, "«Il est peut-être le seul de l'Antiquité qui ait su parler de galanterie ». Pétrone, figure tutélaire des mondains à l'âge classique", Littératures classiques, 2012(77): 33-47
• Albertus Collignon, Pétrone en France, Parisiis, 1905
• René Martin, "Petronius Arbiter et le Satyricon : où en est la recherche ?", Bulletin de l'Association Guillaume Budé, 2009: 143-168

Nexus externi

• Iohannes Albertus Fabricius, Bibliotheca Latina (Hamburgi: Schillerus, 1712) (Textus apud Google Books) pp. 385-392
• Vicimedia communia plura habent quae ad Petronium spectant