Linguae Transnovaguineanae
Linguae Transnovaguineanae (TNG) sunt lata familia vel phylum linguarum Papuanarum, quae in usu in Nova Guinea et insulis propinquis est, fortasse tertia a maxima familia linguarum in orbe terrarum nota. Nucleus familiae bene probatum esse habetur, sed eius fines et partes incertae sunt. Fuerunt tres proposita praecipua.
Phonologia[recensere | fontem recensere]
Proto-Transnovaguinea reconstruuitur cum usitato inventario simplice Papuano: quinque vocales, /i e a o u/, tres phonationes occlusivorum in tribus locis, /p t k, b d ɡ, m n ŋ/ (Andreas Pawley seriem dictam reconstruit in nasalis /mb nd ŋɡ/), affricato palatale /dʒ ~ ndʒ/, fricativo /s/, et approximantibus /l j w/. Syllabae plerumque sunt (C)V, sed CVC in finibus vocabulorum fieri potest. Multae ex his linguis tonum verbalem habent.
Pronomina[recensere | fontem recensere]
Ross insequens paradigma pronominale pro Transnovaguineana reconstruit, cum *a~*i ablautum pro singulare~non-singulare:
ego *na nos *ni tu *ga vos *gi is, ea, id *(y)a, *ua ei *i
Est forma coniuncta pro 'nos', minus saepe testificata, *nu, atque *ja pro 'tu', quod fortasse, apud coniecturam Rossianam, fuit forma urbana. Praeterea fuerunt suffixa dualia *-li et *-t, et plurale suffixum *-nV, (n cum vocale), ac suffixa pro numeris collectivis *-pi- (duale) et *-m- (plurale), quae pro nos inclusivum fuerunt cum ad primam personam adhibentur. Reflexa autem suffixorum collectivorum solum in terris altis mediis et orientalibus inveniuntur, et ergo tam vetus quam proto-transnovaguineana fortasse non sunt.
Vocabula lexica, sicut *niman 'pediculus', etiam reconstrui possunt:
- Reflexa *niman 'pediculus', quae intermedium vocabulum *iman in oriente testificantur:
- Chimbu: Middle Wahgi numan
- Engana: Enga & Kewa lema
- Finisterrae–Huon: Kâte imeŋ, Selepet imen
- Gogodala mi
- Kainantu–Goroka: Awa nu, Tairora nume, Fore numaa, Gende (tu)nima
- Kiwaiana Meridiana nimo
- Koiariana: Managalasi uma
- Kolopom: Kimaghana & Riantana nome
- Kwale nomone
- Madang: Kalam yman, Dumpu (Litus Rai) im, Sirva (Adelberta) iima
- Mek: Kosarek ami
- Moraori nemeŋk
- Lacus Paniai: Ekari yame (metathesis?)
- Timor–Alor–Pantar: Pantar Occidentalis (h)amiŋ, Oirata amin (metathesis?)
- Wiru nomo
- Rami dubii:
- Pauwasi: Yafi yemar
- Sentani Medium mi
Nexus interni
Bibliographia[recensere | fontem recensere]
- Pawley, Andrew. 1998. The Trans New Guinea Phylum Hypothesis: A Reassessment. In Perspectives on the Bird's Head of Irian Jaya, Indonesia, ed. Jelle Miedema, Cecilia Odé, et Rien A. C. Dam, 655–690 Amstelodami: Rodopi. ISBN 9789042006447. OCLC 41025250.
- Pawley, Andrew. 2005. The Chequered Career of the Trans New Guinea Hypothesis: Recent Research and Its Implications. In Papuan Pasts: Cultural, Linguistic and Biological Histories of Papuan-Speaking Peoples, ed. Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, et Jack Golson, 67–107. Canberrae: Pacific Linguistics. ISBN 0858835622. OCLC 67292782.
- Ross, Malcolm. 2005. Pronouns as a Preliminary Diagnostic for Grouping Papuan Llanguages. In Papuan Pasts: Cultural, Linguistic and Biological Histories of Papuan-Speaking Peoples, ed. Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, et Jack Golson, 15–66. ISBN 0858835622. OCLC 67292782.
- Wurm, Stephen. 1975. Papuan Languages and the New Guinea Linguistic Scene: New Guinea Area Languages and Language Study 1.Textus. Canberrae: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University. OCLC 37096514.
Nexus externi[recensere | fontem recensere]
- Linguae Transnovaguineanae in Proposito MultiTree, multitree.org