Historiae Alexandri (Clitarchus)
Historiae Alexandri (Graece Περὶ Ἀλέξανδρον ἱστορίαι) fuit opus a Clitarcho, historici Dinonis Colophonii filio, scriptum seu de vita Alexandri Macedonis seu de rebus ab aulicis eius gestis et visis. Hoc opus in libros duodecim vel plures divisum, hodie deperditum, citaverunt Athenaeus in Deipnosophistis, Plinius in Naturali historia, aliique. Fragmenta fere 30 nominatim supersunt; censetur et alias res ab historicis Alexandri Magni recentioribus narratas ex opere Clitarchi haustas fuisse.
Ex opere Onesicriti, titulo Quomodo Alexander educatus sit, per Clitarchum, nobis venit historia de Alexandri cum Thalestria Amazonum regina amoribus (F 15).[1] e Clitarcho venit narratio de palatio Persepolitano suadente Thaide meretrice incenso (F 11).[2]
Hic index fragmentorum ex editione Felicis Jacoby trahitur:
- FGrHist 137 F 1 (e libro I): de penuria Thebanorum: Athenaeus, Deipnosophistae 148d
- 2 (e libro IV): de Sardanapalo: Athenaeus, Deipnosophistae 530a
- 3 (e libro V): de Myrrhae mytho: Stobaeus, Florilegium 4.20.73
- 4 (e libro V): de obsidibus Lacedaemoniis: Harpocration s.v. ὁμηρεύοντας
- 5 (e libro X): de tiara: Scholia in Aristophanis Aves 487
- 6 (e libro XII): de gymnosophistis: Diogenes Laertius, Vitae philosophorum 1.6
- 7: de epocha expeditionis Alexandri: Clemens Alexandrinus, Stromateis 1.139[3]
- 8: de proelio Issico: Cicero, Epistulae ad familiares 2.10.3
- 9: de Crono a Phoenicibus adorato: Scholia in Platonis Rem publicam 337A; Photius, Lexicon s.v. Σαρδόνιος γέλώς
- 10: de Babylone: Diodorus Siculus, Bibliotheca historica 2.7.3-4; Ioannes Tzetzes, Chiliades 9.569
- 11: de palatio Persepolitano suadente Thaide meretrice incenso: Athenaeus, Deipnosophistae 576d
- 12: de maribus mediae Asiae: Plinius, Naturalis historia 6.36[4]
- 13: de geographia mediae Asiae: Strabo, Geographica 11.1.5
- 14: de tenthredone insecto: Demetrius, De elocutione 304; Ioannes Tzetzes, Chiliades 7.49, 11.832
- 15: de Alexandri cum Thalestride Amazonum regina amoribus: Plutarchus, Vita Alexandri 46[5]
- 16: de Amazonibus: Strabo, Geographica 11.5.4
- 17: de Nysa monte: Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica 2.904
- 18: de serpentibus Indiae: Aelianus, De natura animalium 17.2
- 19: de simiis Indiae: Aelianus, De natura animalium 17.25[6]
- 20: Strabo, Geographica 15.1.69
- 21: de catrea ave Indiae: Aelianus, De natura animalium 17.23
- 22: de orione ave Indiae: Aelianus, De natura animalium 17.22
- 23: de populis Indiae macrobiis: Plinius, Naturalis historia 7.28-29
- 24: de Ptolemaeo ad oppidum Sudracarum pugnante: Curtius, Historiae 9.5.21
- 25: de Indis regni Sambi occisis: Curtius, Historiae 9.8.15
- 26: de aestu: Strabo, Geographica 7.2.1
- 27: de Oritis pisces comedentibus: Plinius, Naturalis historia 7.30
- 28: de rupe salsa Indiae: Strabo, Geographica 5.2.6
- 29: de insulis maris Rubri: Plinius, Naturalis historia 6.198
- 30: de Glycera meretrice: Athenaeus, Deipnosophistae 586c
- 31: de legatione Romanorum: Plinius, Naturalis historia 3.57[7]
- 32: de sacerdotibus Martis: P.Oxy. 2.218 col. 2[8]
- 33: de Xerxe: Plutarchus, Vita Themistoclis 27.1
- 34: de Themistocle: Cicero, Brutus 42-43
- 35: de audacia: Stobaeus, Florilegium 4.12.13
- 36: Suda s.v. ἔχετον
- 37 (dubium): Phlegon Trallianus, Miracula 4-5
- 38-52: series apophthegmatum "Clitarcho" attributorum, huic libro haud idoneorum
Oportet addere fragmenta sine nomine Clitarchi tradita:
- de flumine Hypani: Curtius, Historiae 9.1.35 et Diodorus Siculus, Bibliotheca historica 17.93.1, ubi Clitarchus Onesicrito fonte scripserit[9]
Notae
[recensere | fontem recensere]- ↑ Strabo, Geographica 11.5.4; Plutarchus, Alexander 46
- ↑ Athenaeus, Deipnosophistae 576d
- ↑ Fonte Timaeo? Sic Tarn (1948), cf. Hamilton (1961) p. 450
- ↑ Fonte Polycleto Larissaeo? Sic Jacoby (1926-1930) pp. 490-491; Hamilton (1961) p. 449
- ↑ Hamilton (1969) pp. 123-127
- ↑ Fonte Aristobulo? Sic Tarn (1948), cf. Hamilton (1961) p. 451
- ↑ Hamilton (1961) pp. 454-457; Badian (1965)
- ↑ Irene Pajón Leyra, "Little Horror Stories in an Oxyrhynchus Papyrus: A Re-Edition and Commentary of P.Oxy. II 218" in Archiv für Papyrusforschung und verwandte Gebiete vol. 60 (2014)
- ↑ Hamilton (1961) p. 458
Bibliographia
[recensere | fontem recensere]- Editiones fragmentorum
- Fridericus Dübner, Carolus Mullerus, edd., Arriani Anabasis et Indica; reliqua Arriani et scriptores de rebus Alexandri Magni; Pseudo-Callisthenis historia fabulosa (Parisiis: Didot, 1846) Textus fasc. 2 pp. 74-85 (vide pp. 446-457 versionis archive.org) (Graece, Latine)
- Robertus Geier, Alexandri M. historiarum scriptores aetate suppares (Lipsiae: Gebauer, 1844) pp. 151-190 (Graece, Latine) Textus
- Felix Jacoby, Die Fragmente der griechischen Historiker (Lugduni Batavorum: Brill, 1923- ) no. 137 (vol. 2B pp. 741-752). Kommentar (1930) pp. 484-498
- Luisa Prandi, "Kleitarchos of Alexandria (137)" (2013) apud Ian Worthington et al., edd., Jacoby Online vel BNJ (situs venalis)
- C. A. Robinson Jr, Alexander the Great (Novi Eboraci, 1947) pp. 45-77 (Anglice)
- Eruditio
- Ernst Badian, recensio operis Pearson (1960) in Gnomon vol. 33 (1961) pp. 660-667; reimpressa in E. Badian, Studies in Greek and Roman history (Oxoniae: Blackwell, 1964) pp. 250-261, vide pp. 258-259
- Ernst Badian, "The Date of Clitarchus" in Proceedings of the African classical associations vol. 8 (1965) pp. 5–11; reimpr. in E. Badian, Collected papers on Alexander the Great (Londinii: Routledge, 2012) pp. 113-119
- Elizabeth Baynham, "The ancient evidence for Alexander the Great" in J. Roisman, ed., Brill's Companion to Alexander the Great (Lugduni Batavorum: Brill, 2003) pp. 3–29
- A. B. Bosworth, "In search of Cleitarchus" in Histos vol. 1 (1997) pp. 211-224
- A. B. Bosworth, "Ptolemy and the will of Alexander" in A. B. Bosworth, E. J. Baynham, edd., Alexander the Great in fact and fiction (Oxonii: Oxford University Press, 2000) pp. 207-241
- Chrysanthos S. Chrysanthou, "P. Oxy. LXXI 4808: ‘bios’, character, and literary criticism" in Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik vol. 193 (2015) pp. 25-38
- Robin Lane Fox, "P.Oxy. 4808 and Historians" in Krzysztof Nawotka et al., edd., The Historiography of Alexander the Great (Wiesbaden: Harrassowitz, 2018) pp. 91-104 Textus
- J. R. Gardiner-Garden, Greek Conceptions on Inner Asian Geography and Ethnography from Ephoros to Eratosthenes (Bloomington, Ind., 1987) pp. 28-30, 33-34
- J. R. Hamilton, "Cleitarchus and Aristobulus" in Historia vol. 10 (1961) pp. 448-458 JSTOR
- J. R. Hamilton, Plutarch: Alexander. A commentary (Oxonii: Clarendon Press, 1969) pp. xlix-lxii et alibi
- Nicholas G. L. Hammond, Three Historians of Alexander the Great: the so-called Vulgate authors, Diodoros, Justin, Curtius. Cantabrigiae, 1983
- F. Jacoby, "Kleitarchos 2" in Paulys Real-Enzyklopädie der classischen Altertumswissenschaft edd. G. Wissowa et alii (Stuttgart, 1893-1972 ~ ~) vol. 11 pars 1 coll. 622-654
- V. Parker, "Source-Critical Reflections on Cleitarchus’ Work" in P. Wheatley, R. Hannah, edd., Alexander and his Successors: Essays from the Antipodes (Claremont Californiae, 2012) pp. 28–55
- Lionel Pearson, The lost histories of Alexander the Great (Novi Eboraci, 1960) pp. 212-242
- Paul Pedech, Historiens compagnons d'Alexandre. Lutetiae, 1984
- Luisa Prandi, "Il passato nell'opera di Clitarco" in Ancient Society vol. 23 (1992) pp. 87-104 JSTOR
- Luisa Prandi, Fortuna e realtà dell'opera di Clitarco. Stutgardiae: Steiner, 1996; recensio huius operis
- F. Schachermeyr, Alexander in Babylon and die Reichsordnung nach seinem Tode (Vindobonae, 1970) pp. 81-104, 211-224
- F. Schachermeyr, Alexander der Grosse. Das Problem seiner Persönlichkeit und seines Wirkens (Vindobonae, 1973) pp. 152-55, 658-62
- P. Schnabel, Berossos (1923) pp. 33-67
- "Zur Datierung Kleitarchs" in Fritz Schachermeyr, Alexander in Babylon und die Reichsordnung nach seinem Tode (Sitzungsberichte der Oesterreichischen Akademie der Wissenschaften, philosophisch-historische Klasse vol. 268 pars 3. Vindobonae: Oesterreichische Akademie der Wissenschaften, 1970) pp. 210-224; exemplar mutuabile
- Rüdiger Schmitt, "Cleitarchus" in Encyclopaedia Iranica Online (Anglice)
- W. W. Tarn, Alexander the Great. Vol. 2: Sources and studies (Cantabrigiae, 1948) pp. 5-55
- Andrea Zambrini, "The historians of Alexander the Great" in John Marincola, ed., A companion to Greek and Roman historiography (Wiley-Blackwell, 2011) pp. 210-220
Nexus interni
Nexus externi
[recensere | fontem recensere]- Cleitarchus apud Livius.org
- A. B. Bosworth, "In Search of Cleitarchus" in Histos
- Karl Soundy, "Dating Kleitarchos"