Epinomis
Epinomis (Graece Ἐπινομίς)[1] est opus philosophicum breve in corpore Platonico traditum et velut tertium decimum librum Legibus (unde nomen) cum eisdem personis (Clinias, Megillus, senex Atheniensis) adiciens. Tam antiquitus quam hodiernis et recentioribus temporibus duae velut factiones inter commentatores ortae sunt: ii qui Platonis esse Epinomidem vellent atque ii qui Philippo Opuntio eam adsignarent. Duo testimonia antiqua quidem sed multo posteriora Platonis esse negant: neoplatonicus Proclus ob discrepantiam doctrinalem[2] et philosophiae historicus Diogenes Laertius qui tamen fontes suos non nominat[3]. Ceteri locos Epinomidis tamquam Platonicos citabant.
Liber quaestionem investigat quid adulescentibus discendum sit ut ad veram sapientiam perveniant.
De argumento
[recensere | fontem recensere]Conlocutores artem requirunt sine qua homo ad sapientiam pervenire non possit. Senex Atheniensis cui Epinomis soliloquium dogmaticum tribuit artes communes et homini utilissimas primo reicit quia paene nihil ad veram sapientiam conferre videntur. Scientia numerorum tantum (arithmetica) ad veram sapientiam neccessaria invenitur. Hanc arithmeticam astra homines docuerunt per vicissitudines solis et lunae. Sapientia igitur e contemplatione universi divinitus ordinati et astrorum in caelo currentium oritur, quae simul religio astralis dici potest quoniam astra ut dei manifesti et anima praediti (quidni? siquidem anima ubique corpore antiquior est) in optima civitate colendi sunt. Nam pietas erga deo pars maxima sapientiae habenda est. Ob illum astrorum cultum e gentibus orientalibus (Chaldaeis et Aegyptis) sumptus nonnulli eruditi in Epinomide velut transitionem e philosophia Attica ad philosophiam hellenisticam cognoverunt. Itaque qui reipublicae ideali praeerunt et summo consilio[4] intererunt in primis arithmeticam, geometriam, astronomiam, harmoniam docendos esse arbitrabatur senex Atheniensis[5].
Editiones
[recensere | fontem recensere]- Collection des Universités de France: Edouard des Places, Platon. Œuvres complètes. Tome XII, 2e partie: Les Lois, Livres XI-XII - Epinomis, Les Belles Lettres, 1956 Recensio critica Altera recensio critica
Plura legere si cupis
[recensere | fontem recensere]- W. H . F . Altman, "Why Plato Wrote Epinomis", Polis, 2012: 83-107
- Vera Calchi, The theology of the Epinomis. Issues in ancient philosophy, Abingdon, Routledge, 2023 Recensio critica
- Edouard des Places, "Platon et l'astrologie chaldéenne", in Études platoniciennes (1929-1979), Brill, 1981: 131-144 Recensio critica
- "Une nouvelle défense de l'Epinomis", L'Antiquité Classique, 1942: 97-102
- "La portée religieuse de l'« Epinomis »", Revue des Études Grecques, 1937: 321-328
- Epinomide : studi sull'opera e la sua ricezione: a cura di Francesca Alesse e Franco Ferrari ; con la collaborazione di Maria Cristina Dalfino, Bibliopolis, 2012
- Festugière (A. J.). Les trois «protreptiques» de Platon: Euthydème, Phédon, Epinomis, Vrin, 1973 Recensio critica
- Alfonso Flórez, "Imagen de las estrellas. El Epinomis y las imágenes centrales de la República", Co-herencia, 2021: 133-163
- Pompei Garigliani Capuani commentarii In Platonis epinomidem seu philosophum, Neapoli, 1614
- Charles Mugler, "La philosophie physique et biologique de l'Épinomis", Revue des Études Grecques, 1949: 31-79
- Fridericus Müller, Stilistische Untersuchung der Epinomis des Philippos von Opus, Gräfenhainichen, 1927
- David Rabouin et Bernard Vitrac, «Sur le passage mathématique de l’Épinomis (990c-992a) », Philosophie antique, 2010: 5-39
- Hermannus Reuther, De Epinomide Platonica, Lipsiae, 1907
Notae
[recensere | fontem recensere]- ↑ Duo subtituli in manuscriptis inveniuntur, sive Philosophus, sive Consilium nocturnum. Alter ad tetralogiam imperfectam relictam alludit, alter ad consilium de quo Legibus exeuntibus disputatur.
- ↑ In commentariis ad Politiam. Cf. Olympiodorum, Prolegomena in Platonicam philosophiam 25.
- ↑ Vitae philosophorum III.37.
- ↑ 992d: καὶ τὸν νυκτερινὸν σύλλογον ἐπὶ ταύτην τὴν σοφίαν ... ὀρθότατα πάντας παρακαλεῖν.
- ↑ 991e: πᾶν διάγραμμα ἀριθμοῦ τε σύστημα καὶ ἁρμονίας σύστασιν ἅπασαν τῆς τε τῶν ἄστρων περιφορᾶς τὴν ὁμολογίαν οὖσαν μίαν ἁπάντων ἀναφανῆναι δεῖ τῷ κατὰ τρόπον μανθάνοντι.