Quantum redactiones paginae "Lingua Italiana" differant
m automaton addit: hif:Italian bhasa |
|||
| Linea 103: | Linea 103: | ||
* [http://vocabolario.signum.sns.it/_s_index2.html Vocabularium Academiae Furfuris] |
* [http://vocabolario.signum.sns.it/_s_index2.html Vocabularium Academiae Furfuris] |
||
* [http://www.dizionario.org/ Dictionarium Nicolai Tommaseo] (imperfecte) |
* [http://www.dizionario.org/ Dictionarium Nicolai Tommaseo] (imperfecte) |
||
* [http://www.learnitaliano.net/ LearnItaliano.net] |
|||
{{Linguae Romanicae}} |
{{Linguae Romanicae}} |
||
Emendatio ex 22:03, 16 Iulii 2011
Vide etiam paginam fere homonymam: Linguae Italicae
| Lingua Italiana | ||
|---|---|---|
| IPA: | [ ˌitali'a:no ] | |
| Taxinomia: | lingua Indoeuropaea e stirpe Romanica
| |
| Locutores: | 100-120 000 000 | |
| Sigla: | 1 it, 2 ita, 3 ita | |
| Status publicus | ||
| Officialis | Italia, Helvetia, Civitas Vaticana, Sanctus Marinus, Croatia, Slovenia | |
| Privata | America Meridionalis, Europa Occidentalis, Albania, Francia, Melitta, Libya | |
| Litterae: | ||
| Scriptura: | Latina | |
| Procuratio: | Academia Furfuris | |
.png)  Huic imagini nondum est descriptio, quaesumus descriptionem addas.Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae | ||
Lingua Italiana[1] seu saepius Italica[2] [3] est lingua Romanica in familia Indoeuropaea, hoc est Latino genere orta (sicut Lusitanica, Hispanica, Francogallica, Dacoromanica, aliaeque linguae quibus pauciores loquuntur).
Lingua Italiana est publica et primaria in Italia, Vaticano Agro, et Republica Sancti Marini, et publica etiam in Confoederatione Helvetica, Slovenia, Croatia (accuratius in regione Histria). Sunt etiam in Argentina, Brasilia, Melitta, Libya, Erythraea, et Somalia qui hac lingua utuntur.
Continet sermones vel idiomata diversa. Septentrionales sunt dialecti Galloitalicae et Veneticae, etiam Histricae; exstant et Tuscae dialecti necnon mediae Italiae dialecti, etiam Corsae. Sermones vero Italiae meridionalis et Sardiniae Siciliaeque insularum a plurimis non in numero dialectorum habentur, sed linguarum discretarum, ut linguae (Neapolitana, Sarda, Sicula) vocentur.
Morphologia
Grammatica Linguae Italianae latinam originem ostendit magna similitudine. Nonnullis partibus tamen grammatica Italiana a Latina differtur.
Nomen substantivum
Lingua Italica moderna, sive lingua Italiana, casus non habet. Complementa indirecta ex usu praepositionum nascuntur. In lingua Italiana, aliter quam Latina, sunt articuli qui partim statum nominis substantivi signant. Ergo sunt articulorum duo: articulus definitus et articulus indefinitus. Etiam duo speciei sunt divisae in partes plures, quas certae aestimantur: articuli generis masculini feminique. (neutrum genus in sermone vulgari iterum aliter Latina non inveniuntur). Genus igitur nominis substantivi potest determinare ex articulis et finibus suis.
Articuli Definiti
| Masculinum Genus | Femininum Genus |
|---|---|
| il (conantes) | la (conantes) |
| lo (cons 's'+cons& 'z') | l' (vocales) |
| l' (vocales) |
Articuli indefiniti
Lingua latina non utitur non solum definitis, sed indefinitis articulis, nisi numeralibus nominibus. Apud Italianam linguam similiter ac Theodiscam generaliter duo nomina in forma non divertunt. In hoc casu apud exempla non scribuntur articuli indefiniti, sed non significat linguam latinam non uti verbo quae Italiane respondet ad uno, un, un'.
| Masculinum Genus | Femininum Genus |
|---|---|
| un (cons, vocales) | un'(vocales) |
| uno (s+cons& z) | una (cons) |
Genera
Genus nominis potest diligenter dicere quale genus nomen Italianum habeat. Nomina plurima quae 'o' (in lingua latina: II. et IV. declinationes) finiuntur, sunt masculini, exceptis e.g. la mano (manus, -us f.). Nomina plurima quae 'a' (in lingua latina: I. declinatio) finiuntur, sunt feminini, exceptis vocibus Graecis (il programma, il problema). Nomina quae 'e' (in lingua latina: III.-V. declinatio) finiuntur, possunt esse et masculina et feminina.
Numerus
Numerorum singularium nomina finiuntur 'o', 'a', vel 'e'. Nomina quae 'o' vel 'e' finiuntur, habet numerum pluralem 'i' (in lingua latina: II. declinationis vocum nominativa forma est 'i' finitimae, VI. verum est -us; in III. declinatione est -s, vel-(i)a; in V. declinatione -ei). Nomina quae 'a' finiuntur, in numero plurali finitur 'e'. (in declinatione I. ae). Animadvertendum est in latino sermone verba quoque esse, quae masculino genere sunt, at pars est I. declinatio, quia finitur 'a'. In lingua latina tantum in adiectiva declinatione videntur hae voces divertere a generalibus nominibus I. declinationis, sed in sermone vulgari etiam finis mutatur: eg. poeta>poeti (latine: poeta>poetae), idiota>idioti (idiota>idiotae).
masculinum
singulare: -o lupo plurale -i lupi/ latine lupus,-i
-a poeta -i poeti/ latine poeta,-ae
-e padre -i padri/ latine pater, -tris
-ma programma -i programmi/latine programma, -tis
il -i i/latine "ille" (casu demonstrativi pronominis)
lo -i gli/latine "ille" (casu demonstrativi pronominis)
l' -i gli/latine "ille" (casu demonstrativi pronominis)
femininum
singulare -a rosa plurale -e rose/ latine rosa,-ae
-o mano -i mani/ latine manus,-us
-e lezione -i lezioni/latine lectio, - nis.
la le/ "illa" (casu demonstrativi pronominis)
l' le/ "illa" (casu demonstrativi pronominis)
Nomina adiectiva
Sic adiectiva verba declinantur:
singulare masculinum plurale m singulare f. plurale f.
-o (bello) -i (belli) -a (bella) -e (belle)
-e (celebre) -i (celebri) -e (celebre) -i (celebri)
-a (idiota) -i (idioti) -a (idiota) -e (idiote)
Vide etiam
Notae
- ↑ Vide disputationem
- ↑ "Italica vulgaris lingua", Conradus Gesnerus, Mithridates: de differentiis linguarum (1555) textus f. 57r; "lingua Italica", Athanasius Kircherus, Turris Babel, sive Archontologia (Amstelodami: Jansson-Waesberge, 1679) textus pp. 209-212; Ambrosii Calepini dictionarium undecim linguarum: respondent autem Latinis vocabulis Hebraica, Graeca, Gallica, Italica,...
- ↑ Dictionarium Hispanico-Neolatinum
- ↑ Atlante linguistico italiano
- ↑ Università di Padova
- ↑ Carta dei dialetti d'Italia (Pellegrini)
- ↑ AIS, Sprach-und Sachatlas Italiens und der Südschweiz, Zofingen 1928-1940.
Nexus externi
- Lexicon orthographicum et orthoëpicum Italianum
- Vocabularium Academiae Furfuris
- Dictionarium Nicolai Tommaseo (imperfecte)
- LearnItaliano.net
Anglo-Normannica · Auridunica · Aragonensis · Aromanica · Arpitanica · Asturiana · Burgundica · Caesariaca · Campanica · Catalana · Corsa (Gallurica, Sassarensis) · Cispadana · Dalmatica · Dacoromanica (Moldovica, Valachica) · Extremadurensis · Fala · Franco-Comitatina · Francogallica · Foroiuliensis · Gallaica · Gallonica · Guernesica · Lingua Haitiana · Hispanica (Castellana) · Insubrica · Istrica · Istro-Romanica · Italiana (Tusca litteraria) · Iudaeo-Francogallica · Iudaeo-Italiana · Latina Dolomitica · Iudaeo-Hispanica · Legionensis · Ligustica (Monoecensis) · Lotharingica · Lusitana · Megleno-Romanica · Mirandica · Moeso-Romanica · Mosarabica · Neapolitana (Aprutina, Bariana, Consentina, Daunia, Lucana, Molisina) · Normannica · Occitanica · Orobica · Pedemontica · Pictavo-Santonica · Picardica · Romancica · Romanensis · Sarda · Serquica · Shuadit · Sicula (Bruttia, Sallentina) · Tarentina · Venetica (Talica) · Vallonica