Lictor

Lictor (-oris, m.)^[1] Romae olim erat apparitor^[2] quidam sive regis, sive magistratus sive imperatoris qui insignia imperii eius, fasces, humero laevo gerebat. Lex vetabat servos lictores fieri^[3]

De munere[recensere | fontem recensere]

Lictores magistratus tuebantur atque summovendo vulgo viam eis aperiebant. In ius quoque vocabant quos magistratus citari iubebat vel etiam eos virgis castigabant. In castris supplicium 'more maiorum' sumere eis licebat : poenas dantes ad palum adligabant atque eos virgis caedebant ; postremo si morte damnati erant a magistratu cervices eorum securi frangebant^[4]. Intra Urbem contra lex Valeria de provocatione omnibus civibus provocationem a magistratibus ad populum dabat nec quemquam sine iudicio indefensum necare licebat^[5]. Numerus lictorum cum maiestate imperii variabat :

dictatoris: XXIV^[6]
imperatoris: primo XII, deinde XXIV^[7]
per consulem vel alium magistratum consulari postestate praeditum, ut e.g. decemviri legibus scribundis^[8] : XII
per praetorem: VI, Romae : II
per legatum pro praetore V^[9]

Quibusdam sacerdotibus quoque praeibant : flamini diali unus, virginibus Vestalibus unicuique unus ab anno 42 a.C.n. e triumvirorum decreto postquam Vestali cuidam e cena redeunti vis inlata erat^[10].

De origine[recensere | fontem recensere]

Lictores ex Etruria Romam tempore regum invecti esse tradebantur^[11]. Auctores antiqui lictorem cum ligando coniungebant^[12] (confer formulas I,lictor deliga ad palum^[13] et I, lictor colliga manus^[14]). Si haec etymologia popularis non est, tunc putandum fuisse olim vetus verbum *ligere* a quo suffixo agentis addito lictor factus sit^[15] (simili modo legere/lector, legare/legator).

Notae[recensere | fontem recensere]

↑ Graece ῥαβδοῦχοι dicebantur, id est ii qui virgas tenent.
↑ Graece ὑπερέτης.
↑ Cassius Dio XLVIII,38.3.
↑ Titus Livius I,26 : II,5 et 55 etc. Dion. Hal.. IX,39 et X,21 etc.
↑ Dion. Hal. V,19. Cicero, de Rep. II,54. Titus Livius II,55.
↑ Dion. Hal. Ant. Rom. X,24. Appianus Bell. civ. I,465.
↑ Ita a Domitiano institutum (Dio Cassius 67.4).
↑ Dion. Hal. X,59.
↑ Dio Cassius 53.13.
↑ Dio Cassius 47.19. Plutarchus, Numa X
↑ Dion. Hal., Ant. Rom. III,61-62. Silius Italicus VIII,483-485. Titus Livius I,8. Strabo, Geogr. V,2,2.
↑ Aulus Gellius, Noct. Att. XII,3,4. Festus X,103,1.
↑ Tit. Liv. VIII,7.
↑ Tit. Liv. I,26.
↑ Ernout-Meillet, Dictionnaire étymologique de la langue latine, sub verbo lictor.

De Roma antiqua

Roma antiqua • Historia Romae

Aetates	Exordium • Monarchia • Res Publica • Imperium • Ruina et lapsus Imperii • Imperium Romanum Occidentale • Imperium Byzantinum
Constitutiones	Historia • Aetas regum • Res Publica • Imperium Romanum
Administratio	Senatus • Comitia (Curiata, Centuriata, Tributa, Concilia plebis) • Curia Hostilia • Forum • Cursus honorum • Legatus • Dux • Officium • Praefectus • Vigintisexviri • Lictor • Magister militum • Imperator • Princeps senatus • Pontifex • Augustus • Caesar • Tetrarchia • Provincia
Magistratus	Tribunus plebis • (Tribuni aerarii • Tribuni militum • Tribuni militum consulari potestate • Tribunus Celerum) • Quaestor • Aedilis • Praetor • Consul • Censor • Proconsul • Gubernator • Dictator • Magister equitum • Decemviri legibus scribundis • Tribuni militum consulari potestate • Triumvir • Rex • Interrex
Leges	Lex XII Tabularum • Civis Romanus sum • Auctoritas • Imperium • Status • Iudicia • Constitutio Antoniniana • Edictum Domitiani de excidendis vineis
Societas	Patricii • Plebs • Secessio plebis • Ordo Equestris • Gens • Tribus • Praenomina Romana antiqua • Mulieres • Matrimonium • Servitus • Liberti
Exercitus	Legio • Limes
Cultura	Calendarium • Medicina • Theatrum • Ars coquinaria • Schola • Litterae • Ars • Musica • Architectura • Religio (Exsequiae • Persecutiones • Cultus imperatorius) • Mythologia • Christianismus in imperio romano • Thermae • Forum • SPQR • Vestimenta • Festa • (Carmentalia • Floralia • Lemuralia • Lupercalia • Parilia • Saturnalia) • Circus • Vinum • Meretrices • Linguae
Technologia	Numeri Romani • Arithmetica • Abacus • Viae Romanae • Pontes • Aquae ducti • Metallurgia • Cloaca Maxima
Oeconomia	Agricultura • Mercatura • Aerarium • Nummi
Lingua Latina	Archaica • Classica sive aurea • Postclassica sive argentea • Sermo vulgaris • Mediaevalis • Humanistica • Lingua Neolatina • Lingua Latina scientifica • Lingua Latina Ecclesiastica • Linguae Romanicae
Scriptores praecipui	Apuleius • Catullus • Cicero • Quintus Curtius Rufus • Horatius • Iulius Caesar • Iuvenalis • Livius • Lucretius • Ovidius • Petronius • Plautus • Gaius Plinius Secundus • Gaius Plinius Caecilius Secundus • Propertius • Sallustius • Seneca • Suetonius • Tacitus • Vergilius • Vitruvius
Indices	Annales • Consules rei publicae • Consules sub principatu electorum • Dii Graeci cum paribus deis Romanis Etruscisque • Dioeceses • Gentes Romanae • Gubernatores provinciarum Romanarum • Imperatores • Oppida et urbes • Homines illustri • Provinciae • (Provinciae Rei Publicae • Provinciae Imperii • Provinciae Imperii Diocletiani • Tabula successionis provinciarum Romanarum) Reges • Regiones Italicae Augustae • Antiquae viae

Nexus interni

1107 Lictoria

[1] Graece ῥαβδοῦχοι dicebantur, id est ii qui virgas tenent.

[2] Graece ὑπερέτης.

[3] Cassius Dio XLVIII,38.3.

[4] Titus Livius I,26 : II,5 et 55 etc. Dion. Hal.. IX,39 et X,21 etc.

[5] Dion. Hal. V,19. Cicero, de Rep. II,54. Titus Livius II,55.

[6] Dion. Hal. Ant. Rom. X,24. Appianus Bell. civ. I,465.

[7] Ita a Domitiano institutum (Dio Cassius 67.4).

[8] Dion. Hal. X,59.

[9] Dio Cassius 53.13.

[10] Dio Cassius 47.19. Plutarchus, Numa X

[11] Dion. Hal., Ant. Rom. III,61-62. Silius Italicus VIII,483-485. Titus Livius I,8. Strabo, Geogr. V,2,2.

[12] Aulus Gellius, Noct. Att. XII,3,4. Festus X,103,1.

[13] Tit. Liv. VIII,7.

[14] Tit. Liv. I,26.

[15] Ernout-Meillet, Dictionnaire étymologique de la langue latine, sub verbo lictor.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]